Nie ulega wątpliwości, że od 2005 r., czyli od czasu funkcjonowania kinematografii zgodnie z nową Ustawą nastąpiło ożywienie produkcji filmowej, ponieważ dała ona PISF i innym instytucjom państwowym, prywatnym i społecznym wiele (oczywiście, nadal zbyt mało) narzędzi do jej szybszego rozwoju. W 2005 r. powstały w Polsce 24 fabularne filmy kinowe, w 2006 – 29, a w 2007 – 34, a 2008 – 39². W 2005 r. ze środków publicznych wydano na wsparcie produkcji filmowej 21 mln zł, w 2006 – PISF wydatkował już 52 mln, a w 2007 – 64 mln i nadal utrzymuje się ta tendencja wzrostowa. To zdecydowanie za mało, co wynika z dokonanych wcześniej porównań z sytuacjami występującymi w innych krajach i oznacza zbyt ograniczone bezpośrednie dotacje państwa do produkcji, ale także brak pośredniego wsparcia produkcji i promocji, poprzez ulgi podatkowe i zachęty finansowe.

W tym okresie frekwencja w kinach na filmach polskich wzrosła dziesięciokrotnie: od 800 tysięcy widów w 2005 r. do ponad 8 mln w 2008 r.. Postęp należy wiązać ze stałym wzrostem produkcji filmowej i coraz lepszym działaniem PISF, FN, funduszy regionalnych, organizacji i stowarzyszeń działających na rzecz edukacji filmowej i medialnej, chociaż jest to dopiero początek nowoczesnej pedagogiki. Wypracowanie takiej strategii audiowizualnej, która spełniałaby oczekiwania wszystkich jest niemożliwe, głównie z powodu bardzo ograniczonych środków finansowych, jakie w Polsce przeznacza się na przemysł kinematograficzny i kulturę filmową oraz z powodu braku zdecydowanego do tej pory wyboru modelu polityki kulturalnej. Zaletą przygotowanej obecnie SRKA jest odwołanie się do idei zrównoważonego rozwoju, uwzględnienie właściwie pojmowanych procesów glokalizacji i konwergencji mediów (mediamorfozy – w terminologii Rogera Fidlera) oraz docenienie znaczenia edukacji w społeczeństwie informacyjnym, które powinno przekształcać się – jak sądzi wielu badaczy w społeczeństwo wiedzy, ponieważ jest to zdecydowanie określona i dość przejrzysta koncepcja ukształtowania kinematografii na wszystkich poziomach i w powiązaniu z wieloma innymi dziedzinami życia społecznego.

Za najważniejsze uznać należy to, że strategia ta nie ogranicza się do postulowania wprowadzenia ani regulacji minimalnej między państwem a rynkiem, ani też regulacji utrudniającej czy też hamującej działanie mechanizmów rynkowych. Jej autorzy opowiadają się za stworzeniem takiego modelu funkcjonowania kinematografii, który opierałby się jednocześnie na regulacji służącej otwieraniu rynku i w dużym stopniu realizowanej przez operatorów rynkowych oraz zabezpieczał wartości i interesy narodu i państwa polskiego.

Określenie misji, celów strategicznych i opracowanie programów działania, wskazanie mocnych i słabych stron oraz szans i zagrożeń powoduje, że z pełnym przekonaniem można Strategię Rozwoju Kultury Audiowizualnej rekomendować do realizacji, zwiększając jednocześnie znacznie nakłady finansowe na wszystkie gałęzie kinematografii i wyciągając wnioski z wykonania średniookresowej SRKA (w latach 2008-2012), jako reformy pionierskiej, która jest – jeszcze raz warto to podkreślić – pierwszą, zdecydowaną próbą uspójnienia i uporządkowania polskiej kinematografii jednocześnie z innymi dziedzinami kultury, przemysłu i życia społecznego. Warto jest też zwrócić uwagę na system edukacji w szkołach filmowych, który powinien zostać dostosowany do warunków nowoczesnej produkcji filmów. Przykład Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy pokazuje, że aktywność państwowych szkół filmowych, np. w pozyskiwaniu środków UE i wymianie studentów oraz kontaktów z mistrzami kina mogłyby być większe.

Na poparcie i uwagę zasługują proponowane zmiany w systemach prawnych, finansowym i organizacyjnym. Ważne są wszystkie, ale – jak dotąd – najwięcej zakłóceń, a nawet zamieszania wprowadzają regulacje prawne i od ich transformowania warto zacząć transformację generalną kinematografii.

Opowiadając się za postulowanymi zmianami w prawie autorskim:

a) jedna organizacja właściwa odpowiedzialna za ściąganie opłat z poszczególnych pól eksploatacji (np. ZAIKS – muzyka, ZAPA – film i utwory audiowizualne) oraz za podział środków pomiędzy organizacjami; takie rozwiązanie umożliwia ustalenie jednolitej stawki za prawa autorskie i pokrewne (tzw. Plafonu)

b) rezygnacja z penalizacji piractwa na rzecz wysokich kar finansowych z ich egzekucją jak dla zaległości podatkowych;

c) wprowadzenie górnego limitu kosztów OZZ obciążającego twórców (kosztów inkasa);

d) wprowadzenie skutecznych instrumentów nadzoru nad OZZ przez MKiDN;

e) wprowadzenie arbitrażu wyspecjalizowanych sądów w sprawach spornych;

f) poddanie jurysdykcji naruszeń prawa autorskiego Sądom właściwym dla ochrony własności przemysłowej i intelektualnej;

g) ustawowe wprowadzenie możliwości potrącania 10% przychodów z tytułu praw autorskich na działalność socjalną, stypendialną, edukacyjną i kulturalną OZZ-ów (SRKA, 408-409).

należy jednak jednocześnie wyrazić nadzieję, że zaktywizują one środowiska twórcze, wspólnoty działaczy, animatorów kultury i instytucje publiczne do zaangażowania w sprawę praktycznej konkretyzacji tejże strategii. Wszystkie działania, które powodowałyby nadmierną ingerencję państwa w działanie kinematografii i rynków filmowych byłyby działaniami szkodliwymi dla przyszłego rozwoju kultury audiowizualnej.

poprzedni rozdział